شفا

زشت، زيبا نيست

You see things; and you say, "Why?" But I dream things that never were; and I say "Why not?" (1)
- George Bernard Shaw

جوانان همينكه پا به دايره ي زندگاني مي گذارند، انواع لذات و اسباب خوشگذراني را اطراف خود مي بينند. اگر خود را به خواهشهاي نفس بسپارند، بخاك گمراهي خواهند افتاد؛ و اگر در كل با اين هوا و هوس مدارا كنند خرده خرده قوه ي دفاع در برابر آنها را از دست مي دهند تا اينكه دست آخر از مقاومت در برابر كششهاي آن عاجز مي گردند. پس بهتر آنستكه انسان از همان نخست به اطاعت هوا و هوس تن در ندهد تا آسودگي هميشگي كسب كند. لازم به گفتن است كه اگر يكبار در اطاعت هواي نفس سهل انگاري بنماييم در مرتبه ي دوم گوش دادن به وسوسه هاي آن آسانتر است و رفته رفته ديگر نمي توان با گمراهي مقاومت كرد و نمي توان عادات ناپسند را از خود دور نماييم.

هيوملر مي گفت: ”من يك مرتبه بر خودم حتم كردم كه از يك ميل نفساني دست بردارم و بدينوسيله از بزرگترين آفات سلامت جستم.“ و تفصيل آن اين بود كه در اوقاتي به بنايي اشتغال داشت يكي از دوستانش دو گيلاس ويسكي (نوعي از مسكرات) بدو تعارف كرد، او هم آنرا نوشيد. وقتي به خانه رفت و كتابي را كه هميشه دوست مي داشت را باز كرد كه مطالعه كند ديد كلماتش در برابر چشمش به حركت درآمدند، فهميد از تأثير مشروب است. از همان وقت با خود عهد كرد كه ديگر لب به مسكرات نيالايد و قواي عقلي خود را قرباني يك لذت آني ننمايد و همين يك عهد او را به بلند همتي و شرف هميشگي نائل ساخت. بدترين عقبايي (سرنوشتي) كه در راه جوانان يافت مي شود مستي است و خوشبخت كسيست كه خود را سالم از اين عقبا (سرنوشت) بگذراند. سر والتر اسكات مي گويد: ”چيزي مانند مستي شئون انسان را پست نمي كند“ دكتر جينز مي گويد: ”نخوردن آن آسانتر و بهتر از حد اعتدال آنست.“

انسان هرچند پا به سن بگذارد و پير شود، هنوز وقت تحصيل و دانش از وي نگذشته است و ما مي توانيم شواهد بسياري بر اين مدعا بياوريم. از آن جمله سر هنري اسپيلمن است كه بين پنجاه و شصت به تحصيل علوم مشغول شد. فرانكلين آمريكايي وقتي فلسفه ي طبيعي را شروع نمود كه عمرش 50 سال بود. فيري هنگاميكه بخواندن زبان فرانسه و آلماني و ايتاليايي همت گماشت تا كتب چندي كه در فلسفه ي مكانيك زمانش را بخواند چهل و شش سال داشت. رابرت هيل در پيري به تحصيل زبان ايتاليايي اقدام نمود تا ببيند كه مقايسه اي كه ماكولي مشهور بين ميلتن شاعر انگليسي، و دانته شاعر ايتاليايي نموده است درست است يا نه. هندل قبل از اينكه كتابهاي مشهور خود را منتشر نمايد چهل و هشت سال داشت و ... ما مي توانيم هزارها شخص را ذكر نماييم كه پس از تقدم در سن، راه تازه اي براي خويش باز كردند و مسلك در حيات يافتند. كسي نبايد بگويد وقت تحصيل من گذشته است و سن من براي تحصيل مقتضي نيست. كساني كه به اين معاذير (عذرها و بهانه ها) متمسك (وابسته) مي شوند، يا تنبل اند يا جبان (ترسو). (2)

- ساموئل اسمايلز*



بسياري از بزرگان ايران زمين هم اين طرز فكر را زندگي كرده اند. مثلا مولوي در سن پنجاه سالگي زبان يوناني را براي خواندن كتابهاي معروفي از فلسفه ي يونان باستان ياد مي گيرد. ابو ريحان بيروني در هنگام مرگ، هنگاميكه در بستر افتاده بوده از دانشمندي كه به ملاقاتش مي آيد سؤالي مي كند. دانشمند پاسخ مي دهد كه استاد شما درد مي كشيد. آخر چه جاي سؤال علميست؟ ابو ريحان مي گويد: مي دانم كه فرشته ي مرگ مرا تا لحظاتي ديگر در خواهد ربود. اما آيا دانا بر اين سؤال از دنيا بروم بهتر است يا ندانسته تسليم مرگ شوم؟

مي گويند بوعلي سينا در روزهاي آخر عمرش در حال يادگيري زبان آشوري بوده است.

استاد احمد بيرشك در مصاحبه ي تلويزيوني خود گفت: ”من اينك كه از نعمت حيات برخوردارم، نه اينكه در قيد حياتم چرا كه حيات قيد نيست، اينك كه از نعمت حيات برخوردارم شبها ساعت 2 بيدار مي شوم و در اتاقم شروع به تحقيق بروي مطالب علمي در باب تقويم ايراني مي كنم و به اخيرا به نكته ي عجيبي برخورد كرده ام كه خيام در محاسبات تقويم خود دقتي كه بكار مي برد 8000 برابر دقت تقويم اروپاييست. يعني طبق تقويم اروپايي در هر چهارصد سال يكسال اشتباه رخ مي داده است اما با تقويم شمسي خيام در هر سه ميليون سال يكسال خطا رخ مي دهد. همين به من انرژي مي دهد كه بيشتر بدانم و كمتر در خواب غفلت بمانم.“

پيامبر اكرم در سن چهل سالگي از اسرار عالم هستي با خبر شده و به پيامبري مبعوث شدند.

استاد محمود حسابي كه در مدت ده سال توانست ليسانس ادبيات، مهندسي عمران، مهندسي برق، مهندسي معدن، زيست شناسي، پزشكي، نجوم، رياضي و دكتراي فيزيك خود را بگيرد مي گفت: ”وقتي مي دانم، تراش مي خورم و سبكتر مي شوم.“



.........محمد

ــــــــــــــــــــــ

(1) مرجع: http://www.positivepress.com

(2) مرجع: ص231 كتاب Self Help.

* زندگينامه ي «ساموئل اسمايلز» در بخش « پاي صحبت دانايان عالم» وجود دارد.