مارشمالو را نخور

1

نگهبان ِ 50 ساله ای داشتیم. شب ها که می آمد چراغ ِ اتاق های دانشگاه را چک کند با هم حرف می زدیم.

یکبار به من گفت: محمد می دونی چرا آفریقایی ها فقیرن و همیشه محتاج؟ گفتم نه شما بگید. گفت من آفریقا رفته ام برای خوشگذرانی و توی رفتارهاشون دقت کردم. من و زنم با هم به این نتیجه رسیدیم که اگه یه تکه نون بهشون بدی همش رو همون موقع می خورن و دوباره دستشون رو میارن جلو که بازم بده! به این فکر نمی کنن که اون نون رو نصفش کنن، یک تکه اش رو برای فردا صبحانه و احیانا ناهار نگهدارن و الان فقط کمی از اونو بخورن! بچه هم می خوان بیارن به آینده اش فکر نمی کنن، فقط به لذتش فکر می کنن (1).

2

این خاطره وقتی یادم افتاد که سخنرانی زیر رو با زیرنویس ِ فارسی اش دیدم. در این سخنرانی کوتاه، جواشیم دِ پوسادا Joachim de Posada (که یکی از معلم های موفقیت در کلمبیا، کسی مثل ِ دکتر آزمندیان یا تونی رابینز و ...) یک آزمایش تعیین کننده در زمینه به تعویق انداختن لذت را توضیح می دهد. اینکه چطور از این طریق می توان میزان موفقیت افراد را پیش بینی کرد. همراه با نمایش فیلم بی نظیری از تلاش کودکان برای نخوردن مارشملو (نوعی شیرینی خمیری مانند)!

جواشیم دِ پوسادا در این سخنرانی "از راز موفقیت" می گوید. تفاوت ِ این سخنرانی با بقیه در اینه که این تحقیق در دانشگاه انجام شده در یک بازه ی زمانی ِ 20 ساله.

استادی در دانشکده ی روانشناسی ِ دانشگاه استنفورد به بچه های کوچک می گه من شما رو با مارشمالو تنها می گذارم، اگه بتونی 15 دقیقه نخوریش یکی دیگه بهت می دم. از اتاق بیرون میاد و فیلم می گیره. بچه هایی که مارشمالو را نمی خورند 18 - 19 سال بعد انسان هایی هستند که در تحصیلات موفق تر از بقیه بودن وارد ِ دانشگاه شدند و نمراتشون بهتره. اما بچه هایی که می خورند هیچکدوم به این حد از موفق بودن در کار نرسیده بودند.

راز ِ موفقیت اینه که توانایی داشته باشی لذت رو به عقب بندازی. صبور باشی. آقای دپوسادا این کار رو در کلمبیا تکرار کرده و عینا همین جواب رو گرفته.



3

این به نحوی به رمضان ربط داره. ربطش هم معلومه، به چیزی که می خوری قانع نباش. گرسنه ی چیزهای بهتر باش.

4

اما در ادبیات ِ فارسی از ملا نصرالدین نقل میشه که زنش حلوا تو کمد گذاشته بوده و ملا هر چی می خواد شب بخوابه می بینه بوی حلوا میاد و نمی تونه بخوابه. اینه که نصف ِ شب به زنش میگه پاشو یه راز ِ مهمی بهت می خوام بگم، زن هم پا میشه. ملا میگه اول اون حلوا رو بیار، زنه هم میره میاره، بعد ملا همه ی خلوا رو یه لقمه ی چربش می کنه و می خوره. بعد می گیره می خوابه. زنش میگه ملا پس از راز که گفتی چی بود؟ ملا می گه راز اینه که تا حلوا توی کمد هست نگیر بخواب.

5

به نظرم پیام ِ راز ِ ملا و پیام ِ مارشمالو را نخور متفاوت نیستند. خوب دقت کنید به جملات: تا حلوا توی کمد هست نگیر بخواب - مارشمالو را نخور

اولی یاد نمیده که صبور نباش. داره میگه کدوم بهتره بین ِ خوابیدن (که کنایه ار ول گشتنه و بی هدفی) و حلوا خوردن (که کنایه از لذته). میگه لذت رو انتخاب کن. این یه انتقامه از دنیای فراموش کار. بری، فراموش شدی. من وقتی بابابزرگم رفت فکر می کردم همیشه به یادشم اما ده سال نشد که فراموش کار شدم. تو هم بری همینه. منم برم فراموش میشم. همینه. پس بمون و بمون و بمون و ماندنی شو. از جنس ِ ماندن شو.

در ادامه "مارشمالو را نخور" قرار داره. این جملات در ادامه ی هم هستند. اول ترجیح بین ِ بیکاری و لذت، دومی ترجیح بین ِ لذت ِ بیشتر و لذت ِ کمتر.

این دو جمله را پشت ِ سر ِ هم باید خواند: تا حلوا توی کمد هست نگیر بخواب. مارشمالو را نخور

بین ِ بیکاری و لذت: "لذت" رو انتخاب کن. بین ِ لذت ِ کم و زیاد هم: "لذت ِ زیاد" رو انتخاب کن.

... محمد

________
(1) ما ایرانی ها هم به برکت ِ سیاست های بی تدبیر ِ اخیر دقیقا به همین سو، با سرعت، داریم سقوط می کنیم که دولت غذا بگذاره توی دهن ِ مردم و حقوقشون رو زیاد کنه. این همون طور که مهندس موسوی گفت این سیاست قجریه، یعنی بانک ها شدن حیاط خلوت ِ دولت. این نمی گذاره مردم خودشون فکر کنن و آزاد باشن راه ِ تجارت انتخاب کنن. بگذریم ...

کار ِ بسیار جالب ِ تد TED اینه که بعضی از سخنرانی ها را به زبان ِ فارسی هم زیرنویس می کند. این نشان میده که ما زبان ِ علم ِ روز رو یادگرفتیم، چیزی که ما در زمان ِ شاه اصلا در این حد نبودیم و یقینا از بعد از انقلاب بود که با تدبیر ِ کسانی که امروز مدام بهشون توهین میشه، مثل همین مهندس موسوی یا خاتمی یا هاشمی، ایران تونست از مرز ِ المپیاد عبور کرده و به علم ِ روز برسه. ... بگذریم.

(2) در ابعاد ِ جامعه هم، جریانی که در انتخابات تقلب کرد و جوان های زیادی را شهید کرد نباید زیاد شاد باشد چرا که مارشمالو را خورده است.