ولفگانگ پاولی

نوشته : کارل فون مین ، انگلبرت شوکینگ

مجله فیزیک 1381 سال20 Physics Today February2001 ****

پاولی در نامه ای که در سال 1955 به ماکس بورن نوشت خاطره ای را چنین بیان می کند : " در سال 1945 پس از اینکه برنده جایزه نوبل شدم ، او به من افتخار و درباره من سخنرانی کرد که هزگر فراموش نمی کنم، مثل این بود که پادشاهی از سلطنت کناره گیری می کند و مرا نوعی ولیعهدش بودم به سلطنت منصوب می کند "

البته آن پادشاه کسی نبود جز انیشتین 66 ساله و قلمرو سلطنت او، فیزیک و جانشین انتصابی او پاولی.پاولی به خاطر کشف اصل طرد، جایزه نوبل گرفته بود و موقعیت یاد شده به خاطر ضیافتی بود که به همین منظور برپا شده بود.در سال 1969 یازده سال پس از مرگ پاولی بورن اظهار داشت : از زمانی که در گوتینگندستیار من بود ، می دانستم نابغه ای است که فقط با انیشتین قابل قیاس است.در کسوت دانشمند شاید از انیشتین هم بزرگتر بود.اما او انسان متفاوتی بود که از نظر من نتوانست به بزرگی انیشتین دست یابد"

پاولی در 25 آوریل 1900 در وین به دنیا آمد.پدر او ، استاد شیمی کلوئیدها در دانشگاه وین بود و ارنست ماخ ، فیزیکدان مشهور و فیلسوف تجربه باور افراطی ، پدر خوانده اش بود.

پاولی در نامه ای به کارل یونگ روانشناس سوئیسی، در باره ماخ چنین نوشته است: ماخ دارای روحیه برون گرا بود.او استاد آزمایش بود و آپارتمان او پر بود از منشور ، طیف نما، استروسکوپ ؛ مولد الکترواستاتیک و ماشین های دیگر.هر بار که به ملاقات او می رفتم آزمایشی زیبا را به من نشان می داد که برای از بین بردن یا تصحیح تفکرات نادرست ، طراحی شده بود.برای او بدیهی بود که همه همان گرایشهای روانی او را دارند و در نتیجه به همه توصیه می کرد که در تفکر مقصد باشند و در کاربرد این قوای اضافی و حقیر ، صرفه جو باشند.خود او در تفکراتش موشکافانه دنبال روی صرف مشاهدات حسی یا مشاهدات حاصل از ابزار نمایشگاهی بود." مقاومت ماخ در برابر ایده اتم ها و مولکول ها شهره خاص و عام است "

اولین اثری که پاولی منتشر کرد درباره نظریه پیمانه ای هرمن وایل برای گرانش و الکترومغناطیس بود وایل در این زمینه می گوید : او به نظریه ضربه ای مهلک وارد کرد"

در سن 21 سالگی پاولی شرح استادانه خود بر نسبیت خاص و عام را ارئه داد مقاله ای 237 صفحه ای با 394 پا نوشت که هنوز هم یکی از بهترین بررسی ها در این زمینه است.انیشتین با آب و تاب این مقاله را مرور کرد و نوشت :" کسی که این کار پخته و پر شکوه را می خواند گمان نخواهد کرد که نویسنده جوانی 21 ساله است.معلوم نیست چه چیزی را باید بیشتر تحسین کرد،درک روانشناسانه از چگونگی به بارآمدن ایده ها، اطمینان در استنتاج ریاضی، بینش ژرف فیزیکی ، توان بیان روشن و سیستماتیک، آشنایی با همه مطالب منتشر شده ، بررسی کامل موضوع و یا اطمینان در ارزیابی نقادانه را."

بعد از نسبیت ، معمای کوانتوم موضوع اصلی مورد علاقه پاولی شد طولی نکشید که پاولی مگنتون اتمی را ابداع کرد و آن را مگنتون بور نامید.ار روی اثر ناهنجار زیمان کار کرد و مغناطیس هسته ای را کشف کرد.در سال 1925 قبل از فرمول بندی های جدید هایزنبرگ و شرودینگر ، پاولی اصل طرد معروف خود را پیش نهاد که در توافق کامل با جدول تناوبی ، ساختار اتمها را توضیح می داد.

هایزنبرگ درباره پاولی می گوید : "شخصیت پاولی با من کاملا متفاوت بود.او نقادتر بود و سعی می کرد دو کار را هم زمان انجام دهد.من کاملا فکر می کردم که این برای بهترین فیزیکدانها هم کار بیش از حد سختی باشد.ای سعی می کرد ابتدا در آزمایشها منبع الهامی پیدا کند و با روش شهودی ببیند که چیزها چه ارتباطی باهم دارند و در عین حال سعی می کرد شهود خود را عقلانی کند و طرح ریاضی مستحکمی پیدا کند که بتواند به کمک آن هر چه را ادعا می کند اثبات کند.من که فکر می کنم این کار، خارج از توان هرکس است.بور بی باکانه نظریاتی را ارائه کرد که نمی توانست اثبات کند اما درستی آنها بعدا ثابت شد .دیگران هم با روشهای منطقی و ریاضیات خوب کارهای بسیار انجام داده اند. اما هر دوکار از توان یک نفر خارج است"

شخصیت پاولی جنبه دیگری نیز داشت که کمی غیر عادی و عجیب بود. در بیش از یک هزار نامه ای که از او منتشر شده است نشانگر تلاش وی برای کاوش ضمیر ناخود آگاه و یافتن زبانی مشترک برای توصیف ذهن و ماده است.یونگ در مقاله سال 1935 با عنوان " نمادهای رویا در فرآیند تمایز فرد" می نویسد : بررسی رویاهای فردی تحصیل کرده همچون پاولی برای من شگفت آور بود...خواب شماره 59 پاولی – خیال عظیم .

دایره های عمودی و افقی با مرکزی مشترک می بینم که ساعت جهان است و توکایی سیاه آن را حمل می کند.دایره عمودی ، قرصی آبی رنگ است با حاشیه ای سفید که به 32=8*4 قسمت تقسیم شده است عقربه ای روی آن می چرخد.دایره افقی چهار رنگ است و رویش چهار مرد کوچک آونگ به دست ایستاده اند و دور آن حلقه ای هست که قبلا سیاه بود ولی اکنون طلایی رنگ است و قبلا چهار کودک آن را حمل می کرده اند. ساعت سه ضرب آهنگ یا سه نوع تپ دارد.در تپ کوچک ، عقربه دایره آبی رنگ و عمودی ، به اندازه 1.32 جلو می رود.در تپ متوسط ، عقربه یک دور کامل می زند و هم زمان دایره افقی به اندازه 1.32 جلو می رود.در تپ بزرگ ،32 تپ متوسط حلقه طلایی را یک دور برمی گرداند."

یونگ می نویسد : این رویای عجیب بر شخصی که رویا را دیده است تاثیر عمیق و دیر پا گذاشته است. پاولی این تاثیر را " متعالی ترین نوع هماهنگی " توصیف کرده است.

جستجوی تقارن و هماهنگی در طبیعت ، مضمون اصلی کارهای پاولی در فیزیک بود.پاولی می خواست روان انسان را نیز به همان ژرفای دنیای فیزیکی بکاود اما هیچگاه حس نکرد که بررسی های روانیش ارزش انتشار دارد.او مانند نیوتن ، اقیانوس عظیم حقیقت را در مقابل خود می دید.در شعری از راینر ماریا ریکله می توان گفت پاولی توانست :

خود را به معادلات تبدیل کند

هم از آن دست که سنگ تراش خود را ،

در بی تفاوتی سرد سنگهای کلیسا

حجاری می کند.